رضایت شغلی اصطلاحی است که ما اغلب می شنویم، اما آیا می دانید تعریف دقیق آن چیست و چگونه نبود آن می تواند بهره وری سازمان و شرکت ها را کاهش دهد؟این واژه به عنوان میزان رضایت کارکنان از شغلشان تعریف می شود. این فراتر از وظایف روزانه آنهاست و شامل رضایت از اعضای تیم مدیران، رضایت از سیاست های سازمانی و تأثیر شغل آنها بر زندگی شخصی کارکنان است. اما اندازه گیری آن آسان نیست و بر اساس ادراک ذهنی، احساسات و عواملی مانند دستمزد، محیط اداری و فرهنگ شرکت برآورد می شود. البته این موضوع اثبات شده است که هر قدر میزان رضایت شغلی کارمندان افزایش یابد، قطعا میزان سود سازمان نیز بالاتر خواهد رفت. در این مطلب از مشاوره به تعریف رضایت شغلی، انواع، کاربردها و عوامل موثر بر آن می پردازیم. در ادامه می خوانیم:
- رضایت شغلی یا (Job Satisfaction) چیست؟
- انواع رضایت شغلی
- ویژگی های رضایت شغلی
- 4دلیل اهمیت رضایت شغلی در سازمان
- عوامل موثر در رضایت شغلی
- اندازه گیری و پرسشنامه رضایت شغلی
رضایت شغلی یا (Job Satisfaction) چیست؟
راضی بودن در کار برای موفقیت و شادی کارمندان و همچنین موفقیت مدیران سازمان بسیار مهم است. اما دقیقاً رضایت شغلی چیست؟ آن عبارت است از معیار رضایت و لذتی که یک کارمند از شغل خود در سازمان به دست می آورد. به عبارت دیگر، این واژه یک معیار غیرقابل اندازهگیری، به عنوان یک واکنش احساسی مثبتی تعریف میشود که هنگام انجام کار یا زمانی که کارمند در محل کار حضور دارد، تجربه میکند. سازمانهای پیشرو در حال حاضر در تلاش هستند تا این احساس را اندازهگیری کنند، به طوری که نظرسنجیهای رضایت شغلی در بیشتر محلهای کاری به یک عنصر اصلی تبدیل شده است. مهم است که به یاد داشته باشید که این موضوع از کارمندی به کارمند دیگر متفاوت است. در یک محل کار، تحت شرایط یکسان، عواملی که به یک کارمند کمک میکند نسبت به شغل خود احساس خوبی داشته باشد، ممکن است برای کارمند دیگر صدق نکند. به همین دلیل، داشتن یک رویکرد چند بعدی برای رضایت کارکنان ضروری است که حوزه های زیر را پوشش می دهد:
- ماهیت چالش برانگیز کار، سوق دادن کارکنان به سمت ارتقا شغلی
- سطح راحتی (رفت و آمدهای کوتاه، دسترسی به ابزارهای دیجیتال مناسب و ساعات کاری انعطاف پذیر)
- قدردانی منظم توسط مدیریت گروه و سازمان
- پرداخت رقابتی، که کارکنان کیفیت زندگی خوبی را حفظ کنند.
انواع رضایت شغلی
متخصصان و مشاوران منابع انسانی، رضایت شغلی را به دو نوع مختلف رضایت درونی و بیرونی تقسیم بندی می کنند.
1.رضایت درونی: این نوع رضایت از دو منبع زیر به دست میآید:
- اول احساس لذتی که انسان صرفاً از اشتغال به کار و فعالیت به دست می آورد.
- دوم لذتی که بر اثر مشاهده پیشرفت حاصل میشود. انجام برخی مسئولیتهای اجتماعی و به ظهور رساندن تواناییها و تمایلات فردی از دیگر عواملی است که باعث ایجاد رضایت درونی میشود.
2. رضایت بیرونی: این نوع رضایت با شرایط اشتغال و محیط کار ارتباط دارد و هر لحظه در حال تغییر و تحول است. به عنوان مثال، شرایط محیط کار، میزان دستمزد و پاداش، نوع کار و روابط موجود بین کارگر و کارفرما از جمله عوامل رضایت بیرونی میباشند.
ویژگی های رضایت شغلی
1. رضایت شغلی مشهود نیست. تشخیص یا اندازه گیری آن تنها با درک نحوه رفتار کارمندان در محل کار امکان پذیر است.
2. با انتظارات و نتایج فرد در محل کار و مدیریت متناسب است. زمانی که نتایج با انتظارات هماهنگ باشد، رضایت کارکنان را افزایش می دهد و بالعکس.
3. رضایت شغلی و رضایت کارمندان دو عنصر متفاوت هستند. احساس رضایت شغلی کارمند به احساسات خود او بر می گردد ولی رضایت کارمند، احساس او نسبت به افراد دیگر و سازمان است.
این مطلب را از دست ندهید: روشهای تجزیه و تحلیل شغل
4دلیل اهمیت رضایت شغلی در سازمان
1. کاهش استعفای کارمندان
گاهی اوقات تغییر نیروی کار برای کسب و کار فواید زیادی دارد؛ چراکه این کار باعث میشود تا استعدادهای بیشتری به سازمان اضافه شوند. اما در این بین، تغییرات داوطلبانه و یا استعفا شرایط متفاوتی است؛ زیرا در چنین موقعیتی هر لحظه امکان از دست رفتن نیروی زبده شما وجود دارد. از طرفی این نیرو، مهارت و دانشی که از کسب و کار شما به دست آورده را با خود میبرد و ممکن است این موضوع به ضرر شما تمام شود. ایجاد رضایت شغلی برای کارمندان، آنها را به ادامه کار دلگرم میکند و میزان استعفای آنان را به حداقل میرساند.
2. بهره وری بالاتر سازمان
در یک محیط کاری مثبت، کارمندان به احتمال زیاد هر روز همه نیروی خود را برای بازدهی بهتر به کار می گیرند. به عنوان مثال، تحقیقات بنیاد بازار اجتماعی و مرکز مزیت رقابتی در اقتصاد جهانی (CAGE) دانشگاه وارویک نشان داد که کارمندان شاد به طور متوسط 20٪ بیشتر از کارمندان ناراضی بهره وری دارند!
3. افزایش سود
نگهداری کارکنان با ایمنی و رضایت می تواند منجر به فروش بیشتر، هزینه های پایین تر و خط مشی قوی تر شود.
4. وفاداری
هنگامی که کارکنان احساس می کنند که سازمان به بهترین وجه از کارمندان خود حمایت می کند آنها نیز برای رسیدن به اهداف سازمان سخت تر کار می کنند و حتی ممکن است همکاران خود را نیز به این امر تشویق نمایند.
عوامل موثر در رضایت شغلی
رضایت کلی یک کارمند از شغل خود نتیجه ترکیبی از عوامل است و میزان حقوق تنها یکی از آنهاست. نقش مدیریت در افزایش رضایت شغلی کارکنان این است که مطمئن شود که محیط کار مثبت است، روحیه بالا است و کارمندان انگیزه لازم برای انجام وظایف خودرا دارند.
1. حجم کار و سطح استرس
مواجهه با حجم کاری بسیار سنگین و مهلت هایی که رسیدن به آنها غیرممکن است، میتواند باعث کاهش رضایت شغلی حتی برای متعهدترین کارمند شود و یکی از دلایل خروج کارکنان از سازمان به حساب می آید. تاکید زیاد بر روی زمان معین منجر به درگیری بین کارمندان و سرپرستان و افزایش سطح استرس در محل کار می شود. بسیاری اوقات این محیط ناشی از مدیریت ناکارآمد و برنامه ریزی ضعیف است. دفتر در حالت بحران عمل می کند زیرا سرپرستان زمان کافی را برای کارمندان در اختیار نمی گذارند تا وظایف محوله خود را به طور موثر انجام دهند.
2. احترام از طرف همکاران
کارمندان دوست دارند تا همکارانشان با انها رفتاری دوستانه و احترام آمیز داشته باشند. محیط کاری خصمانه، با همکاران بی ادب یا ناخوشایند، محیطی است که معمولاً رضایت شغلی کمتری دارد. مدیران باید قبل از اینکه مشکلات به حدی جدی شود که نیاز به اقدامات انضباطی دارد، وارد عمل شده و میانجیگری کنند. ممکن است لازم باشد به کارکنان یادآوری شود که چه رفتارهایی هنگام تعامل با همکاران نامناسب در نظر گرفته می شود.
3. ارتباط با مدیران بخش
زمانی که کارکنان روابط خوبی با سرپرستان خود داشته باشند، رضایت شغلی افزایش می یابد. ارتباط صحیح با سرپرستان عامل دیگری در بهبود رضایت شغلی است. کارمندان باید بدانند که درب دفتر مدیران بخش همیشه به روی آنها باز است تا در مورد نگرانی هایی که دارند که بر توانایی آنها برای انجام کارها به طور مؤثر تأثیر می گذارد و رضایت آنها در دفتر را مختل می کند صحبت کنند. بدون شک پرورش و توانمند سازی مدیران باعث ارتباط بهتر آنها با کارمندان می شود.
4. پاداش ها و جوایز مالی
رضایت شغلی تحت تأثیر دیدگاه کارمند در مورد عادلانه بودن مقیاس دستمزد شرکت و همچنین حقوق فعلی که ممکن است دریافت کند، می باشد. شرکت ها باید مکانیزمی برای ارزیابی عملکرد کارکنان و ارائه افزایش حقوق به کارمندان برتر داشته باشند. فرصتهای کسب مشوقهای ویژه، مانند پاداش، مرخصی با حقوق اضافی یا تعطیلات، هیجان و رضایت شغلی بالاتری را در محل کار به ارمغان میآورد.
5. مشارکت
برای درگیر شدن در محل کار، یک کارمند باید حضور سازنده و متمرکز داشته باشد. اگر کارمندان بتوانند مهارت های خود را به بهترین شکل ممکن به کار ببرند و درک روشنی از تأثیر کارشان بر شرکت داشته باشند، بیشتر احساس مشارکت می کنند.
نکته: خلاقیت و نوآوری کارکنان یکی از شاخص های ارزیابی عملکرد کارکنان محسوب می شود.
6. انگیزه
اگر یک کارمند انگیزه خود را در پشت کار خود درک کند، ممکن است به افزایش رضایت شغلی آنها کمک کند. یک فرد می تواند با پرسیدن اینکه چرا این شغل را انتخاب کرده و چه چیزی آنها را به این حرفه انگیزه می دهد، انگیزه آنها را ارزیابی کند.
7. حقوق
میزان حقوق و دستمزد بخش بزرگی از تعیین اینکه آیا یک کارمند از شغل خود راضی است یا خیر، نقش دارد. کارمندی که احساس میکند به طور عادلانه مزد دریافت میکند، معمولاً شغل خود را رضایتبخشتر مییابد.
8. قدردانی
صرف نظر از شغلی که یک فرد دارد یا نوع کار او، همه دوست دارند به خاطر کارهای خوبی که انجام می دهند مورد قدردانی قرار گیرند. کارمندی که کارش مورد تایید و قدردانی قرار می گیرد، به احتمال زیاد سطح رضایت شغلی بالاتری در مقایسه با کارمندانی خواهد داشت که برای کارشان شناخته شده نیستند.
9. رضایت از زندگی
فردی که از زندگی خارج از کار خود راضی است، شانس بیشتری برای رضایت از شغل و کاری که انجام می دهد دارد.
10. فرصت ها
اینکه آیا فرصت های دیگری در شرکت وجود دارد یا خیر، عامل دیگری در رضایت شغلی است. کارمندان در صورت مشاهده مسیری برای ارتقای رتبه های شرکت و مسئولیت بیشتر و در کنار آن حقوق بیشتر، از شغل فعلی خود رضایت بیشتری خواهند داشت. بسیاری از شرکتها کارکنان را تشویق میکنند تا مهارتهای پیشرفتهتری کسب کنند که به شانس ارتقا منجر میشود. به عنوان مثال، شرکت ها اغلب هزینه شهریه کارمندانی را که ادامه تحصیل می دهند، پرداخت می کنند. در طول بررسی عملکرد سالانه یک کارمند، یک سرپرست باید مسیری را ترسیم کند که به او نشان دهد چه چیزی باید انجام دهد و چه مهارت های جدیدی را باید توسعه دهد تا در مسیر پیشرفت در سازمان قرار گیرد.
11. امنیت شغلی
امنیت شغلی برای بسیاری از افراد مهم است. کارمندانی که نگران از دست دادن شغل خود نباشند، نسبت به آنهایی که نگران هستند، رضایت بیشتری خواهند داشت.
اندازه گیری و پرسشنامه رضایت شغلی
برای هر شرکتی بسیار مهم است که رضایت شغلی را اندازه گیری کند زیرا کارایی، بهره وری و وفاداری یک کارمند به آن بستگی دارد. شرکت ها می توانند نظرسنجی هایی را با پرسشنامه انجام دهند و از کارمندان در مورد بازخورد آنها بپرسند و بفهمند که آیا آنها از شغل خود راضی یا ناراضی هستند. شرکت ها می توانند سوالات زیر را برای سنجش رضایت شغلی بپرسند و می توانند گزینه های متعددی مانند راضی، تا حدودی راضی، خنثی، تا حدودی ناراضی، ناراضی ارائه دهند:
1.آیا از حقوق و پاداش های خود راضی هستید؟
2. آیا کمک شما به شرکت با جوایز شناخته می شود؟
3. آیا شرایط محل کار خود را خوب، سالم و رقابتی می بینید؟
4. آیا تعادل خوبی در زندگی کاری دارید؟
5. آیا از سیاست های شرکت برای رشد و آموزش و توسعه شغلی خود راضی هستید؟
نتیجه گیری
رضایت شغلی یکی از عوامل موثر در انگیزه کارمندان و پیشرفت سازمان می باشد که همواره مورد توجه مشاوران منابع انسانی قرار می گیرد. رضایت شغلی کارمندان باعث بهره وری بالاتر و در نتیجه افزایش سود سازمان می شود. به عنوان مدیر، شما باید برای دستیابی به حداکثر رضایت کارکنان در نیروی کار خود تلاش بیشتری کنید. روزهایی که تصور می شد فقط حقوق زیاد مهمتر از رضایت شغلی است به پایان رسیده است. امروزه برای جلوگیری از نارضایتی شغلی در زندگی کاری، ابتدا باید کارکنان خود را بشناسید. شما می توانید این کار را از طریق نظرسنجی مشارکت کارکنان انجام دهید. وقتی آنها را درک کردید، تنها در این صورت است که می توانید عوامل مهم مؤثر بر رضایت را بشناسید. تحقیقات نشان می دهد که از هر 10 کارگر 7 نفر از کار ناراضی هستند. باید مطمئن شوید که این واقعیت در مورد سازمان شما صدق نمی کند. اطمینان حاصل کنید که بخش مدیریت منابع انسانی شما برای اطمینان از رضایت شغلی در همه سطوح سخت کار می کند.